گالیلیو گالیلی

چێرۆکا گالیلیو گالیلی چێرۆکا گیان و هێزا هزری یا نەهێتە بەزاندن ، و بەڵگەیە لسەر هێزا گۆرانکاری یا مەرەقا مروڤی و هزرا ئەقلانە . گالیلیو ژدایکبوویە لاندکا سەردەمێ رێنەیسانسێ ، پیزا ل وەلاتێ ئیتالیا ، و خزمەتا گالیلیوی بو زانستان بوویە بنەما کۆ تێگەهشتنا سەردەم لسەر بهێتە دانان .

سەرەرای ئاستەنگێن دارایی کۆ ڕێگری کرییە لسەر خواندنا وی یا فەرمی ل زانکۆیا پیزا ، لێ تێهنا گالیلیوی نەهاتییە گرتن . وێ ریێا خۆ ل فلورێنسا گرتییە ، کۆ خۆ فێردکت ئاڵۆزیێن بیرکاری یێ و دویڤدا ڤێ حیکمێ بەڵاڤەدکەت وەکو پەروەردەکارەکێ ڕێزدار .

دەمێ گالیلیوی ل زانکۆیا پیزا و زانکۆیا بادوا ب کۆمەکا ڤەدیتنان هاتییە نیشاندان کۆ بوارێن وەکی هیدروستاتیک ، میکانیک ، و فەلەکناسی شۆرەشکردییە . هزرێن وی بنەمایەک دانا بو یاسایێن فیزیایێ یێن سەردەم و میکانیکا ئەسمانی ، هەڤرکییا سەردەمێ نها دکەت و بەردەوام دبیت سەرەرای هەڤچەرخێن وی .

دیتنێن گالیلیوی یێن فەلەکی مفادار بوون بو پالدانا بوارێ ڤەدیتنا ئەسمانی بەرەڤ پێشڤەببەت . پشتەڤانییا وی بۆ بیردۆزا سەنتەرێ رۆژێ بۆ کۆمەلا رۆژێ ، و خواندنێن هویری لسەر لڤینێ ، بکارئینانا پێشەنگ بۆ تلیسکۆپێ ژبۆ لێکۆلینا گڕۆڤرا ئەسمانی سەرەکی بوون ژبۆ دووبارە درۆستکرنا تێگەهشتنا مە بۆ گەردوونی .

دژیانا وی دا ، کارێ گالیلیوی یێ گرنگ هاتییە قەبولکرن ب مشتۆمرێ و زۆرداری یێ . و دگەل هندێ ژی ، مێژوویێ ژیربوونا وی سەلماندییە ، کۆ ئاهەنگێرایە پشتی وەغەرکرنا وی ب بەشداریێن وی ب روومەت ، کۆ جهێ وی زەمانکرییە دناڤ مەزنە ئەفسانێن زانستی .

سەرهاتییا گالیلیوی نە بەس بێ زەحمەتی بوون ، ژوانا ئاستەنگێن تەندروستی کۆ هەتا گەهشتییە کوورەبونێ . دگەل هندێ ژی ، ئیرادا وی چجارا نەهاتییە راوەستاندن ، و بەردەوامبوویە بۆ چوونا دناڤا نهێنیێن گەردوونی ب تەرخانکرنەکا بێداوی .

میراتێ گالیلیوی چرایەکا ئیلهامێ یە ، بەرجەستکرنا بێداوی بۆ دویڤچوونا زانینێ و وێرەکی بۆ هەڤرکییا نەنیاس . کارێ وی بەردەوام بۆ هەلکرنا چرایا ڤەدیتنێ دناڤ واندا یێن لسەر رێیا زانستی دچن ، پشتراستکرن کۆ ناڤێ وی دێ مینت هاوتا بۆ زیرەکیێ و کاریگەرییا کویر یا ڤەکۆلینا زانستی .